Een goed gesprek met meneer Willems

In onze maatschappij pretenderen we dat alles bespreekbaar is, of in elk geval zou moeten zijn. We weten – denk ik – allemaal, dat dat niet helemaal zo is. Er zijn zaken waarover we niet praten, waar we niet voor uitkomen of die hoe dan ook een beetje taboe-achtig zijn. Denk aan plassen in de zee, seksueel actief zijn en het dagelijks ontlasten op het toilet. Iedereen doet het, maar (bijna) niemand heeft het er letterlijk over! Wel omzeilen we het onderwerp door het anders te benoemen.

Zo had ik ooit een collega die regelmatig vertelde, dat hij een afspraak had met meneer Willems. Het heeft een tijdje geduurd voordat ik in de gaten kreeg dat het de koffie uit de automaat was, die bij hem voor aandrang zorgde en meneer Willems ‘audiëntie’ hield op ‘het kleinste kamertje’!

Ook had ik een buurvrouw die vertelde dat ze een nieuwe liefde had en toen ik haar na het weekend vroeg of ze zich met hem vermaakt had, antwoordde ze blozend dat ze ‘heel goede gesprekken had gehad’. Ik vermoedde al dat die twee ‘de pannen van het dak hadden gespeeld’, dat had ik wel gehoord!

In het Nederlands noemen we dit soort uitspraken metaforen: vormen van beeldspraak. Dagelijks gebruiken we er veel, bewust en onbewust, hetgeen leidt tot polysemie: je gebruikt een woord of beeld voor iets anders, waardoor een reeds bestaand woord, een bestaande woordgroep of een hele zin er een betekenisnuance bijkrijgt. Het gebruik van metaforen maakt het gemakkelijker om bepaalde zaken te bespreken.

Zo zien velen het leven als een reis met hobbels en kuilen, zijn we geen van allen heiligen en we grijpen de koe bij de horens als we te vaak door een roze bril kijken of te veel blinde vlekken zien.

Meneer Willems is trouwens al lang met pensioen, maar ook ik kom nog dagelijks bij hem langs. Niet voor een goed gesprek overigens, maar wel voor een afspraakje!