Het leven is dwalen in een maïsveld

‘Wie kan op dit moment zeggen wat goed is en wat fout?’

VARSSEVELD - Afgelopen september speelde theatergroep SPOT vier keer hun theatervoorstelling ‘Maïsveld’. Twee keer in Doetinchem en twee keer in Varsseveld. Maar dat was niet genoeg. Zoals dat gaat in het theater, als een voorstelling bij het publiek inslaat zoals ‘Maïsveld’ insloeg, zijn er ineens heel veel mensen die de voorstelling alsnog willen gaan zien. SPOT geeft nu gehoor aan die behoefte en speelt de voorstelling nog vier keer in het witte kerkje in Varsseveld.

Door Theo Soontiëns

Theatergroep SPOT is een opvallende kleur op het palet van de toneelverenigingen in de Achterhoek. De mensen die deze groep vormen, kennen elkaar goed, kennen het theater goed en zijn altijd op zoek naar nieuwe vormen en verhalen. Ze schrijven (vaak) hun eigen stukken en SPOT zul je niet snel zien optreden in een theaterzaal; dat is een luxe die ze zich niet kan permitteren. Als kleine vereniging is het ondoenlijk om de huur van zo’n zaal, die al snel een slordige 2500 euro betreft, op te brengen. Maar SPOT weet van de nood een deugd te maken en speelt op plaatsen waar je theater niet verwacht: in lege fabriekshallen, langs fietspaden, in restaurants, op boerenerven en nu dus in het Witte Kerkje in Varsseveld. Een gesprek met regisseuse Annelies van Rijssen en voorzitter Astrid Kock over de voorstelling.

Boek Adres onbekend
Aanleiding van het stuk Maïsveld was het boekje ‘Adres onbekend’ van de Amerikaans auteur Kathrine Kressman Taylor. Een boekje van niks, 50 bladzijden hooguit, maar het is uitzonderlijk belangrijk geweest in de geschiedenis, omdat het al in 1938 waarschuwde voor de gevaren van het Nationaalsocialisme in Duitsland.
Het boekje gaat over twee mannen, vrienden, Duits, die elkaar brieven schrijven. De een, Max, woont in San Francisco; de ander, Franz, is met zijn gezin teruggegaan naar Duitsland waar alles na de eerste wereldoorlog een stuk beter lijkt te gaan. Gaandeweg de briefwisseling verslechtert de relatie tussen de twee vrienden echter dusdanig dat de een de ander uiteindelijk wel ‘kapot kan maken’. Hoe dat komt? Door het Nationaal Socialisme. Van een afstand ziet Max wat Franz middenin de ‘bubbel’ niet kan zien.

Creatief proces
‘Ik wist meteen, toen ik het gelezen had, dat ik het wilde gaan spelen,’ vertelt Annelies, ‘en ik vroeg de leden of ze het goed vonden dat ik dat jaar een stuk voor twee mannen zou maken. Dat vonden ze dus niet goed; ze wilden meespelen. Zo zit onze groep in elkaar. Je bent als regisseur wel de eindverantwoordelijke, maar niet de baas. En ik was er blij mee. Want dan begint bij ons een schitterend creatief proces van hersenhozen, personages ontwikkelen en improvisaties spelen. Met de resultaten daarvan is Jan Freriks, onze huisschrijver -en mijn man- aan de slag gegaan en schreef hij de uiteindelijke teksten.’

Astrid voegt toe: ‘We zijn als groep best kritisch op wat we maken en wat we doen. Het is pas goed genoeg als we dat allemaal vinden. En we gunnen elkaar ook echt een plek in het stuk. Wij zijn niet zo’n club waarin mensen strijden om “de hoofdrol”. We willen een rol spelen die op dit moment bij ons past.’

Kiezen
Annelies legt uit waar ‘Maïsveld’ over gaat: ‘Over kiezen! Franz kiest voor het Nationaalsocialisme. Vanuit de huidige tijd bezien was hij fout, was hij de slechterik. Maar zo gemakkelijk is dat kiezen niet, als je er midden in zit. Max kon het zien vanaf een afstand in ruimte, wij kunnen het zien vanuit een afstand in tijd, maar Franz, als verdwaalde in het maïsveld, zag het pas nadat het maïs gemaaid was. Dat maakt ook dat het een actueel stuk is: we zien het om ons heen, de wereld van vandaag is enorm aan het veranderen. We worden gedwongen om posities in te nemen. We verstaan de kunst van de dialoog niet meer. We zijn voor of tegen iets en als je niet voor me bent, dan ben je dus tegen mij. Maar wie kan op dit moment zeggen wat goed is en wat fout? Daarover zul je nu met elkaar in een permanent gesprek moeten leren gaan.’

Hoe had het dan anders gemoeten?

Astrid: ‘De laatste zin in het stuk luidt: “Hoe had het dan anders gemoeten?” Dat is niet voor niets een vraag. We vinden dat het daar juist op dit moment in onze samenleving aan schort: de kunst van het vragen stellen. We vinden van alles, maar we vragen niks na. Dat maakt dit stuk op dit moment zo relevant. Ooit wordt ook het maïs om ons heen gemaaid en dan staan we daar en kijken om ons heen en de vraag is: Waar sta jij dan? “

De voorstellingen zijn op vrijdag 19 april om 20.00 uur, zaterdag 20 april om 15.00 en om 20.00 uur en op zondag 21 april om 15.00 uur. Kaartverkoop via de website.

spottheater.nl