Aaltense Goor wordt icoonlandschap

AALTEN - Woensdag 24 augustus is het feest in het Aaltense Goor. Bij een temperatuur van 33 graden zijn vertegenwoordigers van gemeente, natuurclubs, omwonenden en eigenaar Staatbosbeheer bijeen gekomen om een bijzonder feit te vieren. Het Aaltense Goor wordt een Icoonlandschap, het derde in Nederland. De titel is toegekend door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC). Re-enactmentgroep Woud der Verwachting, gekleed volgens de mode van 1400, opent de bijeenkomst met trompetgeschal.

Door Jos Wessels

Wie is de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en wat is een Icoonlandschap? Jaap Dirkmaat van de VNC legt het uit. De VNC is een particuliere vereniging die zich tot doel stelt om ‘Nederland weer mooi te maken’. Zij doet dit onder meer door de aanleg en onderhoud van heggen, houtwallen en struweelhagen. Zij wil het cultuurlandschap terugbrengen tot de glorie die het eens kende. Zij doet dit met respect voor de mensen die er nu wonen, werken en recreëren. Of om het actueel te zeggen: niet tégen de boer maar mét de boer. En dat is eigenlijk ook logisch want het landschap dat men wil herstellen is aangelegd door de voorouders van de huidige boeren.

Om dit werk te stimuleren verheft de VNC bijzonder gave landschappen tot Icoonlandschap. Een icoon is oorspronkelijk een schilderij van een heilige maar heeft in onze tijd de betekenis gekregen van een voorbeeldfiguur, iemand aan wie wij ons kunnen optrekken. Een Icoonlandschap is dus een voorbeeld voor de rest van Nederland. In een Icoonlandschap is de geschiedenis nog zichtbaar en zijn flora en fauna bewaard gebleven ondanks de naoorlogse kaalslag. Zo’n gebied is dus gaaf gebleven, rijk aan biodiversiteit en minstens 200 hectare groot.

Het Aaltense Goor is een bijzonder stukje Nederlandse landschapsgeschiedenis. De kleine landbouwpercelen zijn begrensd met sloten en omzoomd door elzen. Dit type ontginningslandschap kwam vroeger op grotere schaal voor op verschillende plekken in Nederland, daar waar het van nature nat is. Bij de ruilverkaveling van de jaren zeventig en tachtig is op veel plekken dit landschap verdwenen. In het Aaltense Goor is het bewaard gebleven. Het was er zo drassig dat het te kostbaar was om er moderne landbouwpercelen van te maken. Daarom is het Aaltense Goor in een reservaat voor het nageslacht veiliggesteld.

In dit bijzondere landschap komen talloze planten- en diersoorten voor, waarvan een aantal nationaal of internationaal beschermd is. De vele singels die het Aaltense Goor dooraderen maken het bij uitstek geschikt als leefgebied voor struweelvogels als geelgors en braamsluiper, maar ook de nachtegaal, wielewaal, steenuil, bosuil en ransuil vinden hier hun thuis. Alle percelen zijn rijk aan bloemen en kruiden. Soorten als de gevlekte orchis, pilvaren en de grote ratelaar komen ook nog voor op de meer vochtige delen.

Aaltense Goor of Daalse Goor?
Jaap Dirkmaat overhandigt tot slot het schildje ‘Het Aaltense Goor icoonlandschap’ aan Frank Kroezen van Staatsbosbeheer (SSB), eigenaar van het Aaltense Goor. Frank legt uit dat het SBB licht onderhoud pleegt, maar het besteedt ook veel uit aan de pachters en dat zijn omliggende boeren. De schildjes komen overal langs de toegangswegen. Tot slot van de bijeenkomst is er voor ieder een hapje en een koud drankje. Een van de aanwezigen brengt de naam in discussie. Het moet volgens hem geen ‘Aaltense Goor’ zijn maar ‘Daalse Goor’. In de negentiende eeuw, toen het nog veen was, sprak men van Daalse Veld of Barlosche Veld. Ook het ‘Barlse of Wolboomsche Veen’ werd gebruikt evenals het ‘Zwarte Veen’ voor het gebied voorbij de gemeentegrens. In de twintigste eeuw werd in de gemeentestukken echter steeds ‘Aaltense Goor’ gebruikt. De discussie over de naam kan nog wel even voortgezet worden, maar voor nu staat er ‘Aaltense Goor’ op de bordjes.