Terborgse amateur-historicus Theo Willemsen toont trots de delen van zijn nieuwste boek Voorbroek III. Foto: Roel Kleinpenning

Terborgse amateur-historicus Theo Willemsen toont trots de delen van zijn nieuwste boek Voorbroek III. Foto: Roel Kleinpenning

foto Roel Kleinpenning

Theo Willemsen publiceert laatste deel Voorbroek-trilogie

Maatschappij Terborg

TERBORG - “Vanaf 2015 ben ik bijna dagelijks met de samenstelling bezig geweest” , zegt Terborgenaar Theo Willemsen. Ontelbare uren zaten er in onderzoek, interviews en overleg. Aanstaande zaterdagmiddag 3 september is in De Roode Leeuw in Terborg de feestelijke presentatie van het indrukwekkende boek ‘Voorbroek III, de motor van Terborg’. Het is een naslagwerk in twee gebonden delen met een ontzaglijke hoeveelheid gedetailleerde en geïllustreerde informatie.

Door Marcel van Berkum

De 77-jarige amateur-historicus Theo Willemsen geldt als een autoriteit op het gebied van de historie van zijn woonplaats Terborg en naaste omgeving. Zijn bevindingen, ontdekkingen en conclusies zijn terug te vinden in diverse publicaties voor onder meer oudheidkundige verenigingen. Als waardering voor zijn werk werd hij in 2020 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Zijn passie voor de geschiedenis ontstond in de jaren 80 van de vorige eeuw. Theo groeide op in boerderij Heidekamp aan de Keppelbroeksdijk tussen Terborg en Varsseveld in het gebied Voorbroek. Hij nam het boerenbedrijf van zijn ouders over in 1972. Samen met echtgenote Elly bestierde hij de boerderij met meer dan 100 melkkoeien. 

Deel 1 over ouderlijk huis
Theo interesseerde zich van jongs af bovenmatig voor geschiedenis. “Mijn passie voor genealogie en bewonersonderzoek heb ik van mijn vader. Ook die documenteerde veel. Er werd thuis aan tafel vaak over de historie gesproken en we hadden ook een connectie met Terborg.” Al zijn vrije tijd ging op in het uitzoeken van de historie van de eigen familie, de boerderij en het verzamelen van fotomateriaal. Nadat in 2005 zijn zoon de boerderij overnam verhuisden Theo en Elly naar een appartement in de Walstraat midden in Terborg. Theo kreeg veel vrije tijd om aan zijn passie te werken. Hij raadpleegde veelvuldig het Kadaster en was met grote regelmaat te vinden in ECAL (Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers) in Doetinchem. Hij besloot zijn bevindingen te stroomlijnen en te bundelen in een boek voor familie, betrokkenen en belangstellenden. Theo wist dat het hierbij niet zou blijven en met vooruitziende blik noemde hij zijn eerste boek: Voorbroek I, dat in 2012 is verschenen. De informatie over de bewoning loopt vanaf 1832. “In 1832 is het Kadaster opgericht en het is de enige administratie, die steeds op dezelfde manier is voortgezet. Ik hecht aan betrouwbare informatie.”

Deel 2 tot de spoorlijn
De gegevens, die hij ontdekte en verzamelde bij zijn zoektocht reikten veel verder dan in en om het ouderlijk huis. Bovendien kreeg hij, na het verschijnen van Voorbroek I, al direct verzoeken van buurtbewoners of hij ook informatie had over de geschiedenis van het naastgelegen gebied en de bewoning. Zo kwam het in 2017 tot twee kloeke banden Voorbroek II over de streek, die globaal reikt vanaf de Keppelbroeksdijk tot aan de spoorlijn. Naadloos ging Theo verder werken aan het volgende en laatste deel van de Voorbroektrilogie.

Deel 3 tot de stadspoort
“Mijn gezondheid gaat achteruit. Ik heb een longziekte en was zelfs even bang dat ik dit deel 3 niet gereed zou kunnen krijgen, maar het is toch gelukt”, zegt hij trots en koestert de twee gebonden delen van zijn nieuwste historische parel. “In mijn werkwijze hanteer ik altijd hetzelfde systeem. Eerst zet ik het aantal huizen op een rij. Dan zoek ik in ECAL in het bevolkingsregister naar de bewoners. Dat combineer ik met het Kadaster. Als ik die gegevens in elkaar schuif heb ik al een groot deel van de geschiedenis. Dan ga je op zoek naar meer info over de bewoners, de verdere ontwikkeling van de bebouwing, fotomateriaal en documenten.” Voorbroek III A en B gaat over het gebied van de spoorweg tot de vroegere stadspoort. Deze Zandpoort stond ongeveer waar nu tegenover hotel De Roode Leeuw op het Sint Jorisplein het ‘Gluujende Peerd’ op een voetstuk staat. Tot 1911 behoorde het grondgebied buiten de poort tot Silvolde.

Motor
Het derde deel heeft als ondertitel ‘de motor van Terborg’. Volgens Willemsen volkomen terecht omdat met name de ontwikkeling van die omgeving de opkomst van Terborg een ‘boost’ heeft gegeven. “Terborg werd beter bereikbaar. Dat begon medio 19e eeuw met de dagelijkse postkoetsverbinding tussen Doesburg en Gendringen, De uitbaters van logement ‘De Roode Leeuw’ reageerden prompt en breidden hun overnachtingscapaciteit uit. Daarna heeft de aanleg van de spoorlijn Zevenaar-Winterswijk en het station Terborg in 1885 grote invloed gehad. Al snel gingen zich in de buurt van het station ondernemers van ver buiten Terborg vestigen. In een vroeg stadium waren er vier cafés in de buurt van het station. Er werden meer en meer huizen gebouwd.” In het boek staan de ontwikkelingen in de periode van meer dan twee eeuwen opgetekend. Het is beslist geen saaie opsomming en er zijn veel afbeeldingen van documenten en foto’s van 45 panden en bewoners te zien. Voor belangstellenden in de historische ontwikkeling van Terborg is de aanschaf van dit naslagwerk een absolute vereiste.

Vraagbaak
Deel 3 A en B was een immens omvangrijk project. Of Theo nog verder gaat met het uitzoeken en beschrijven van de historie is momenteel onduidelijk mede door zijn zwakke gezondheid. Hij krijgt regelmatig de vraag of hij een boek over de kom van Terborg wil samenstellen en publiceren, maar eigenlijk staat in Voorbroek III hierover al onnoemelijk veel beschreven, volgens de auteur. Theo noemt het liefkozend ‘de encyclopedie van Terborg’. “Het is niet zo dat ik nu niets meer te doen heb. Ik word onderhand gezien als vraagbaak en krijg bijna dagelijks vragen over de geschiedenis van Terborg en omgeving.”

Presentatie
De presentatie van ‘Voorbroek III, de motor van Terborg’ is op zaterdag 3 september in hotel De Roode Leeuw vanaf 14.00 uur, inloop vanaf 13.30 uur. Ter plekke geeft Theo Willemsen een toelichting over de totstandkoming en benadrukt markante onderwerpen en voorvallen. Het eerste exemplaar wordt aangeboden aan Els Bakker, voorzitter van Terborgs Belang, die zich al tientallen jaren inzet voor Terborg via spraakmakende initiatieven.

Theo Willemsen geeft het boek zelf uit. Door sponsoring kosten de twee gebonden delen samen slechts 35 euro. Tijdens de presentatie is er gelegenheid om het boek te kopen. Er is tevens een bijlage met alle notariële akten en gegevens uit het bevolkingsregister beschikbaar in boekvorm of te downloaden van de website van oudheidkundige vereniging ADW.

Het boek is na de presentatie te bestellen bij de auteur: theo.willem@planet.nl.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant