Spinnetjes ‘balloonen’ in Bronkhorst

BRONKHORST - Even leek het erop dat vliegtuigen boven de IJssel bij Bronkhorst zondag bijzonder veel witte strepen hadden nagelaten. Maar het waren lange draden, zwevend boven de uiterwaarden: het productiewerk van spinnetjes.

Door Sander Grootendorst

Hoe kunnen er uit minuscule diertjes zulke enorm lange draden tevoorschijn komen, vraag je je af. Vier, vijf, zes meter zijn geen uitzondering. Wandelaars langs de rivier en fietsers op de dijk raakten er af en toe in verstrikt. Niet in de zin dat je niet verder kunt wandelen of fietsen natuurlijk, daarvoor zijn de draden te teer. Wat verder voor je uitkijkend, zag je dat de draden zich tezamen als dunne lakens over het weiland hadden uitgespreid. Waar de draden in boomtakken of riet bleven hangen, vormden ze soms dichte witte kluwen, als de bloesem van de herfst.

Het was een warme herfstdag, veel wind heeft er nog niet gewaaid, de meeste bomen houden hun blad langer vast dan anders. Geel, lichtbruin en goud hebben de overhand. De spinnendraden wapperden in het zonlicht als Zilveren draden tussen ‘t goud. Dat liedje van meer dan honderd jaar geleden gaat over ouder worden en dat is niet helemaal van toepassing. Misschien wel op de bomen, maar niet op de spinnen. Want het zijn gewoonlijk jonge spinnetjes die deze zilveren draden spannen. Ballooning is de officiële term ervoor: de spinnen laten zichzelf als ballonnetjes op. Ballonnetjes die dansen in de wind. Jonge spinnen klimmen op verhogingen in het landschap, palen en muurtjes zijn hun vliegbases. Ze weven een draad en laten zich meevoeren, ze verlaten de ouderlijke omgeving met bestemming onbekend. Het kan enkele meters verderop zijn, maar ook kilometers. Zondag was het overigens windstil. De Britse ecoloog Erica Morley toonde enkele jaren geleden aan dat de spinnen de wind niet per se nodig hebben, ze maken ook gebruik van natuurlijke elektrische velden om zich te kunnen verplaatsen. Bewezen is dat spinnen ontvankelijk zijn voor de werking van die velden.

De reislustige spinnetjes lieten zich ook zien, vermoedelijk waren het wolfspinnen. Soms is het duidelijk waarom spinnen gaan balloonen. Bijvoorbeeld bij hoogwater, dan is het wegwezen geblazen, anders verdrink je. Maar zondag was er geen herkenbare aanleiding. Het EIS (Kenniscentrum Insecten) veronderstelt dat voedselgebrek een inspiratie zou kunnen zijn. Er is nog veel onderzoek nodig om het ingewikkelde leven van spinnen te ontrafelen, onder meer naar die ‘lakens’ op de grond: ontstaan die terwijl de diertjes op weg zijn naar hun startpunt? De balloonende spinnen bezorgden de vele fietsers en wandelaars rond Bronkhorst alvast een verrassende, raadselachtige attractie.