Tinus Beckers over het weer: ‘De Achterhoek is een van de somberste regio’s van Nederland‘

LICHTENVOORDE -  In het dagelijks leven is hij HR-adviseur bij een grote zorgorganisatie. Als hobby houdt hij zich intensief bezig met het weer. Tinus Beckers heeft boeken gelezen, workshops en weerkundelessen (o.a. bij MeteoConsult) gevolgd en een tijd op Gelre FM en Radio 10 weerpraatjes gehouden. In zijn tuin staat al 27 jaar een weerstation. Elke dag schrijft hij met de hand de gemeten temperaturen op, omdat het een verouderd exemplaar is die nog op MS-DOS werkt. De geijkte thermometers werken nog prima.

Door Barbara Pavinati

Tinus: “Ik ben lid van een vereniging van weerkunde, bezoek veel weersites van weeramateurs, discussieplatforms en wil graag mijn kennis delen. Ik heb kleine weerlessen op basisscholen verzorgd en geef het Bloemencorso Lichtenvoorde weeradvies. Incidenteel komen er bedrijven naar mij toe die willen weten of er op bepaalde dagen bijzondere weersomstandigheden waren in verband met schade. Dan kunnen zij dat bij de verzekering aangeven. En natuurlijk word ik op straat, verjaardagen etc. vaak gevraagd wat het weer gaat doen de komende dagen.”

Veranderend klimaat
”Ik wil mensen graag deelgenoot maken van de ontwikkelingen van het weer,” legt Tinus uit, “Als we het over het klimaat hebben bedoelen we het gemiddelde over een periode van 30 jaar. Als we over het weer hebben wordt het dagelijks weer bedoeld. We realiseren ons onvoldoende dat het klimaat onderhevig is aan veranderingen en extremiteiten. Denk daarbij aan meer neerslag en hitte. De gemiddelde temperatuur is de afgelopen dertig jaar opgelopen, het voorjaar komt steeds vroeger. Afgelopen februari en maart hebben we warmterecords gebroken. Zoals het weer nu bij ons is, was het dertig jaar geleden in Parijs. De opwarming gaat zich heel snel realiseren en we moeten ons op een nieuwe manier gaan verhouden tot het klimaat. In 2019 was het voor het eerst 40 graden in onze regio. We denken nu dat dat normaal is, maar in de jaren zeventig was 35 graden een uitzondering.”

Serene rust
“Mijn interesse voor het weer is mij eigenlijk met de paplepel ingegoten,” herinnert Tinus zich, “Mijn vader was molenmaker en heeft bijvoorbeeld de molen Hermien in Harreveld eind jaren zestig gerestaureerd. Door zijn beroep was hij erg bezig met het weer. Mijn moeder kwam van de boer en moest voor de gewassen ook altijd het weer in de gaten houden om bijvoorbeeld te bepalen wat de beste oogsttijd was. Als klein kind was ik verzot op sneeuw. Sneeuw is voor mij het mooiste dat er is. Als kind wilde ik na een sneeuwbui altijd de stoep schoonvegen om met dit witte goud bezig te zijn. Ik ben echt wintergek. Sneeuw geeft een serene rust. Ik ben vier keer in de winter in Lapland geweest. Daar is het ’s nachts door de sneeuw zo helder dat je de krant gewoon kan lezen. Ik heb er ervaren dat -35 graden helemaal niet koud is. Doordat de lucht droog is, voel je de koude niet goed.” 

Steeds extremer
“In gesprekken begint iedereen over het weer en vindt daar wat van. Meestal wordt erover geklaagd,” vertelt Tinus, “Ik wil graag achtergrond geven over het weer en uitleggen hoe bijvoorbeeld buien ontstaan. Mensen hebben vaak een selectief geheugen. Bij feestdagen onthouden ze het weer en die dagen koppelen ze dan aan het hele seizoen, terwijl dat meestal niet kloppend is. Het weer is heel boeiend en het mooiste is dat we er geen invloed op hebben. We proberen er onafhankelijker van te worden, maar doordat het weer steeds extremer wordt worden we er juist afhankelijker van. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met al je elektrische apparaten als de bliksem inslaat?”

Het weer in de Achterhoek
“De Achterhoek is een van de somberste regio’s in Nederland. We hebben weinig zonuren in vergelijking met de rest van het land. Doordat we verder van zee afliggen hebben we hier makkelijker bewolking”, weet Tinus, “De Achterhoek heeft in vergelijking tot de rest van het land relatief warme zomers en koude winters. Dat komt omdat we minder de matigende invloed van de zee ervaren. Verder is de Achterhoek is een bijzonder gebied. Door de ligging maar ook door de bodemgesteldheid. In de omgeving van Doetinchem/Doesburg ligt het gebied op ongeveer 10 meter boven NAP en richting Winterswijk loopt dit op naar ongeveer 40 meter boven NAP. Daarnaast zijn er nog enkele heuvels (Montferland en Lochemse berg). Veel gebieden in de Achterhoek zijn van oorsprong veengebieden. Maar hoe oosterlijker hoe meer zand-/kalkgrond. Daarnaast zit op enige diepte ook nog een oerlaag (keileemlaag) waar het water moeilijk doorheen komt. Dit is weer van invloed op het relatief snel ontstaan van droogte. Verder is de grondsoort in met name in de zomer bepalend voor het ontstaan van (onweers)buien. Boven zandgronden ontstaan makkelijker en zwaardere buien dan boven ‘veengebieden’ “.

Bijzondere weerdata in de Achterhoek

In de Achterhoek komen soms tornado’s voor. De meest bekende is die van Borculo 10 augustus 1925 (bijna een eeuw geleden).

De Achterhoek is nog steeds in bezit van het kouderecord in Nederland. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 graden. Voor Nederlandse begrippen een uitzonderlijke lage temperatuur. Of dit nog ooit verbroken wordt is de vraag.

30 juli 2005 was er een wolkbreuk in Lichtenvoorde en omgeving. In korte tijd viel er wel 70 mm regen. Dat zorgde voor veel wateroverlast. 

Eind november 2005 viel er een dik pak (natte) sneeuw in onze regio waardoor takken afbraken en daken bezweken. Het was toen een hele rare dag. In het noorden scheen de zon, langs de kust was een hele zware storm en bij ons dus uitzonderlijk veel sneeuw.

In juli 2010 is de kerktoren van Vragender eraf gewaaid door uitzonderlijk zware windstoten tijdens een passerende onweersbui. 

In augustus 2010 was het extreem nat in onze regio. In dertig uur is er een dubbele maandveelheid van 140 mm gevallen. Dat zorgde voor wateroverlast en overstromingen. 

12 maart 2013 was de laatste ijsdag ooit gemeten in onze regio. Een etmaal lang kwam de temperatuur niet boven de 0 graden. 

Op 25 juli 2019 werd het in Hupsel 40,4 graden

Het jaar 2022 was uitzonderlijk zonnig in regio. Met 2200 uur zon bijna 500 uur zon meer dan gemiddeld.

Het jaar 2023 was het natste jaar in onze regio sinds de metingen met 1200 mm (1,2 meter) neerslag. Maar 2018 was een uitzonderlijk droog jaar met slechts 531 mm (een van de droogste sinds de metingen).