Gijs Wilbrink. Foto: Keke Keukelaar
Gijs Wilbrink. Foto: Keke Keukelaar

‘Ik heb veel angsten gekoesterd’

Veur de Draod

ACHTERHOEK - In Veur de Draod beantwoorden Bekende Achterhoekers heftige stellingen. In deze aflevering Gijs Wilbrink (38) – geboren in Doetinchem, opgegroeid in Ulft – die nu met zijn boek De Beesten de literaire wereld binnen dendert.

Door André Valkeman

1) Mijn mentale bui is:
“Er is veel gebeurd in een korte tijd, sinds De Beesten uit is. De indrukken zijn overweldigend. Nu heb ik lezingen in het land, ik weet niet wat ik meemaak. Mensen kopen een kaartje voor mij. Na acht jaar solitair aan dit boek gewerkt te hebben, krijgt mijn lezerspubliek een gezicht. Onwerkelijk.
Ook de discussie over de Libris Literatuur Prijs – zie, jij begon er net ook over – is dat. Enkele boekliefhebbers maakten er een discussie van dat ik niet op de longlist stond. Bert Wagendorp stelde in een opiniestuk dat dat een omissie was. Natuurlijk krijg ik dat mee, alleen ik probeer mij afzijdig te houden. Maar dat mensen voor je in de bres springen is prachtig. Nog geen debutant, hetgeen ik ben, won de prijs. Dus mijn geluk hangt er allerminst vanaf.’’

2) Ik lijk het meest op ‘mien va/mo’:
“Mijn boek gaat over buitenbeentjes in de status quo van een dorp. Die worden gemythologiseerd, er wordt over geluld en ze worden daarmee opgeblazen. Interviewers en lezers vragen zich soms af of ik uit zo’n buitenbeengezin kom. Geenszins.
Mijn ouders, ik, ons gezin… Het was het gemiddelde, die status quo.
Mijn vader is een computergoeroe. Ik werkte jarenlang in de ict. Die bètakwaliteiten heb ik van hem. Mijn karakter is mijn moeder, het kalme. Mijn uiterlijk ook. Zij en ik, we hebben een bescheiden neus. Niet groot, niet klein, niet dik. Onze lach komt ook overeen.’’

3) Dit is mijn grootste angst:
“Ik heb veel angsten gekoesterd, dus moet ik kiezen… Mijn grootste angst ooit was dat het leven geen zin had. Ik ben best heftig en lang depressief geweest. Ik kreeg geen medicatie, maar had wel een psychiater.
Ik werd later vader. Van zingeving gesproken. Dan weet je: dat kind ga ik zo lang als ik kan zo goed mogelijk op weg helpen. Het leven heeft zin, die angst ging weg, alleen komt er een nieuwe voor terug: dat jouw kind iets overkomt…’’

4) Na de dood is er:
“Niets. Ik deed communie, vormsel, maar met punkmuziek als bougie kwam het ongeloof bij het geloof voor mij. Bands als Propagandhi punkten alle heilige huisjes omver. Het was onderdeel van mijn Bildung, mijn coming of age. Vrijheid! Je kreeg alternatieve tien geboden: wees geen klootzak, wees niet racistisch…

Je ziet dus ook: ontvlucht de ene stroming vanwege geboden voor een tegenstroming en ook bij die tegenstroming zijn weer waarden waaraan je je moet conformeren. Zoek de vrijheid en die vrijheidsbewegingen creëren ook weer eigen leefregels, die thematiek komt ook terug in mijn boek.

Punk gaf zeker een atheïstisch zetje, maar toen mijn grootouders het juk van de katholieke kerk in Ulft zat waren en ermee kapten, ja: toen kreeg ik carte blanche.’’

5) Ik kan buiten de Achterhoek wonen:
“Ja, ik woon in Utrecht. Maar ik kan niet buiten de Achterhoek leven en denken. Mijn meest vormende tijd was daar. Minimaal eenmaal in de maand ga ik erheen. Altijd met een glimlach. De IJssel oversteken geeft een bepaalde lichtheid.’’

6) Dit was mijn laatste vechtpartij:
“Het schoolplein en tot mijn verbazing won ik. Ik was niet de agressor. Maar de basisschool was pesten of gepest worden. In dat kader kon ik de bullebak zijn, soms. En als ik daaraan terugdenk denk ik: intens jammer.’’

7) Mensen met een accent zijn:
“Mensen die iets hebben dat ze niet moeten afleren terwijl anderen hen dat wijsmaken. Er zit een schoonheid in en het is echt heel mooi. Een kracht ook. Je aanpassen is toch een kameleon-rol aannemen en de ontvanger het naar de zin maken. Met een accent zeg je: dit ben ik.’’

8) De mens is monogaam:
“Poe. Monogamie is een onnatuurlijk construct, maar mijn vrouw en ik kiezen er wel voor. Om elkaar niet te kwetsen. Ik ben benieuwd hoe we hier als samenleving over twintig jaar over praten. Veel vrienden van ons zitten in open relaties. Misschien is monogamie het laatste heilige huisje dat massaal omgetrapt gaat worden.’’

9) Dit is mijn held:
“J Mascis, gitarist van Dinosaur Jr.. Is soms slordig in zijn spel, maar soleert tot bloedens toe zijn ziel en zaligheid in solo’s.’’

10) Dit komt er op mijn grafsteen:
“Mijn ouders willen niet begraven worden en dat vind ik een verschrikkelijke gedachte. Dat kun je ze via deze rubriek onder de neus wrijven, haha. Een graf is ontzettend waardevol voor nabestaanden om ze te bezoeken. Dat zou ik mijn kinderen willen bieden. Een tekst heb ik nog niet, het zal ooit komen…’’