‘Willem Sluiter, misschien wel de eerste Berkellander’

GELSELAAR - Donderdag 28 december 2023 is de 350ste sterfdag van Willem Sluiter. Arend J Heideman uit Gelselaar heeft een warme belangstelling voor deze dichter en dominee uit de 17de eeuw. Een goede reden om het daarom juist deze dagen nog eens met hem te hebben over zijn passie voor Sluiter. 

Door Rob Stevens

Heideman is oud-journalist, schrijver en meer dan geïnteresseerd in de lokale historie. Binnen in zijn boerderij, tussen Noordijk en Gelselaar, wordt meteen de historische belangstelling van Arend Heideman duidelijk als hij naar buiten wijst, naar de put in zijn voortuin. “Dat is een bijzondere put. Een put met voor zover bekend het oudste jaartal erop: 1557. Hij is gemaakt van Bentheimer zandsteen, de steensoort waar ik een boek over heb geschreven.”

Passie
Maar Heideman is vooral bekend om zijn passie voor de dichter en dominee Willem Sluiter (1627-1673). Zijn fascinatie komt voort uit verbazing. Verbazing over het gegeven dat in de boekhandel niets te vinden is over een dichter die een paar eeuwen zeer populair is geweest. Heideman: “Daarom ben ik zelf maar een boek gaan maken.” In 2007 verscheen zijn boek ‘Willem Sluiter anno nu; de kleine leeuwerik’. Dat bracht een hernieuwde belangstelling voor Sluiter en een groot aantal nieuwe activiteiten op gang.”

Nieuwe belangstelling
Heideman komt met een aantal voorbeelden: “In 2018 was de prijsvraag voor het ontwerp van een streekvlag voor De Achterhoek. Het verbaasde me dat er toen zelfs inzendingen binnen kwamen met op het ontwerp de bekende Achterhoek-dichtregel van Willem Sluiter. Een verre nazaat van Willem Sluiter, Dick Sluiter uit Zwolle, benaderde me in 2012 op Facebook met het bericht ‘of het geen tijd werd aandacht te besteden aan waar Sluiter begraven ligt’. In de Grote Kerk in Zwolle hangt daarom nu een plaquette van de Needse beeldhouwer Anton ter Braak. Diezelfde beeldhouwer heeft het borstbeeld van Sluiter bij de grote kerk in Sluiters geboorteplaats Neede gemaakt. En Ter Braak ontwierp ook nog eens de penning voor de elke vijf jaar uitgereikte Willem Sluiter Prijs. De streekhistoricus Bennie te Vaarwerk stelde hiervoor een legaat beschikbaar. De prijs wordt uitgereikt aan een persoon, personen, vereniging, stichting, organisatie of bedrijf die de Achterhoek op een positieve manier voor het voetlicht heeft gebracht. Hans Keuper was de eerste die hem mocht ontvangen.”

Exposite Vrije Universiteit
Maar het is niet alleen de Achterhoek waar Sluiter bekendheid en waardering geniet. Vrijdag 1 september was de opening van de expositie ‘Van Achterhoek tot Amsterdam’ bij de Vrije Universiteit Amsterdam. Ter gelegenheid van zijn 350ste sterfdag. In een filmpje op de website van de tentoonstelling is de korte lezing te beluisteren die Arend J. Heideman hield aan het begin van de openingsmiddag.

Berkelland en Achterhoek
Berkelland is per 1 januari 2005 ontstaan uit een gemeentelijke herindeling van de gemeenten Borculo, Eibergen, Neede en Ruurlo. Heideman: “Je kunt Sluiter met een knipoog gerust de eerste Berkellander noemen. Hij is namelijk op 22 maart 1627 in Neede geboren. In 1650 werd hij in Eibergen tot predikant aangesteld. En hij trouwde in Borculo, in 1662. Zijn graf ligt in de grote kerk van Zwolle, Overijssel. Berkelland is een plattelandsgemeente. De gemeente ontleent haar naam aan de Berkel die door het gebied stroomt. Je hoort in de gedichten van Sluiter het ruisen van het riviertje terug. Zijn 1516 regels tellende gedicht Buiten-Leven is een lofzang op het eenvoudige plattelandsleven. Hij wordt gezien als de man die als eerste de naam Achterhoek gebruikte in de dichtregels: ‘Waer iemand duisent vreugden soek / Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek’.”

www.willemsluiter.nl