De juiste stem is essentieel: oog én oor willen wat

Documentaire ‘Bespiegelingen over de Achterhoek’ trekt volle zalen

Door Alice Rouwhorst

BAAK/VORDEN – De documentaire ‘Bespiegelingen over de Achterhoek’ toert momenteel door de regio en trekt vanaf de première in februari van dit jaar steevast volle zalen. Terecht, want het is een prachtig (beeld)verhaal over het verleden, heden en de mogelijke toekomst van de Achterhoek.

Documentaire- en filmmaker Fons Rouwhorst uit Vorden wilde in beeld ‘vertellen’ over de streek waar hij geboren en getogen is. Wat maakt de Achterhoek de Achterhoek? Niet het standaardverhaal van noaberschap, Normaal en Zwarte Cross. Vooral de vele verschillende landschapselementen met de daarbij behorende flora en fauna, mede ontstaan door menselijk ingrijpen, hebben de Achterhoek door de jaren heen gevormd tot wat het nu is. Samen met zijn vrouw Ineke Heinen, die een groot aandeel had in de regie en eindmontage en met Zutphenaar Theo Heuvelink die de tekst redigeerde, advies gaf en het hele proces met zijn filmisch oog ondersteunde, heeft Rouwhorst met veel zorg en aandacht de schoonheid en de veranderingen van de Achterhoek in beeld gebracht vanuit verschillende originele invalshoeken. Af en toe met humor en een knipoog, maar altijd beschouwend. “We zijn er drie jaar mee bezig geweest. Dat het zo’n succes is, dat hadden we nooit gedacht! We zijn geen commerciële instelling, we willen vooral creëren. Van de opbrengst van het ene filmproject financieren we het volgende en daarnaast steunen we goede doelen”, zegt Rouwhorst.

Oog én oor willen wat
De beelden kunnen nog zo prachtig zijn en de montage nog zo flitsend, als het geluid, zoals muziek en voice-over hier niet bij past is het kijken ernaar een moeilijke opgave. Kortom: niet alleen het oog, maar het oor wil ook zeker wat. De makers zijn zich hier terdege van bewust. Bij eerdere klankbeelden gebruikte Rouwhorst altijd een mannenstem als voice-over. “Bij de documentaire ‘Bespiegelingen over de Achterhoek’ wilde ik graag een combinatie van een mannen- en een vrouwenstem. Twee verschillende klankkleuren, want een passende klankkleur is bij een documentaire erg belangrijk. Mensen laten zich namelijk makkelijker een verhaal intrekken als ze daar niks voor hoeven te doen. Behalve dan te luisteren naar een heldere stem, want die bepaalt de sfeer. Een vrouwenstem wordt vaker als aantrekkelijk, vriendelijk en geruststellend ervaren. Naast Gery Groot Zwaaftink, waar ik al vaker mee samen heb gewerkt, als gids, gingen we op zoek naar een heldere vrouwenstem als voice-over. Een aantal hebben een proefstukje ingesproken en we hebben gezamenlijk de keus gemaakt. Wij krijgen veel complimenten over de heldere en duidelijke voice-over van de documentaire.”

Project vol passie
Voor dit heldere stemgeluid is de Baakse stemacteur Miranda Jansen verantwoordelijk. “Ik moet even denken hoe het ook al weer gegaan is”, graaft Miranda in haar geheugen. “Want het is al weer even geleden. Ik wist niet zo goed wat ik met het verzoek moest, maar ik kan altijd horen dacht ik.” Zo belandde ze bij Fons en Ineke thuis, omdat zij hun vraag persoonlijk aan Miranda wilden toelichten. “Fons vertelde over de documentaire en liet me een paar scenes zien. Ik merkte al gauw dat heel hun ziel en zaligheid erin lag. Hij vertelde met zoveel passie en energie, met pretlichtjes in zijn ogen. Dat was zo mooi om te zien! Daar wilde ik graag aan meewerken!” Jansen maakte een testopname, de reacties waren positief en de samenwerking was ontstaan. “Miranda’s tekst was zeer helder en duidelijk. Zij had de stem waar we naar op zoek waren. Bovendien was ze heel spontaan en de samenwerking voelde goed, de balans was goed. Ook dat is heel belangrijk”, legt Rouwhorst de keuze voor Miranda uit.

In de vertraging
“Het was in het begin wel even zoeken voor mij”, vervolgt Jansen. “De makers hadden een specifiek idee hoe ze het wilden hebben. Dat vond ik wel spannend. Ik was benieuwd of ik daaraan kon voldoen. Ik heb een paar fragmenten ingesproken en deze take hebben we teruggeluisterd. Ik ging te snel. Door het zien van de beelden erbij kwam ik steeds meer in het gevoel wat ze voor ogen hadden. Het moest vele malen langzamer. Rust in mijn stem brengen, dat was heel belangrijk. Ik ging helemaal in de vertraging zitten. De muziek hielp daar ook bij. Toen ik eenmaal in het gevoel zat, kwam het er vanzelf goed uit.”

Een hele eer
Jansen voelt zich vereerd dat ze de kans heeft gekregen om aan deze mooie documentaire mee te werken. “Het is een creatie van Fons, Ineke en Theo. Dat ik daar een bijdrage aan mocht leveren vind ik heel mooi. Ik had al wel ervaring met vlotte teksten inspreken, maar zo in de vertraging… nee, dat nog niet. Ik weet nu dat ik dat ook kan. Dat is fijn om te ervaren. Het was heel bijzonder om tijdens de première van de voorstelling mijn stem door de boxen te horen in een zaal vol met mensen en de documentaire in zijn compleetheid te zien. Potverdikkeme, dacht ik toen, daar heb ik aan mee mogen werken!”

Workshop begin van carrière switch
Jansen zag zichzelf niet tot haar pensioenleeftijd het werk doen wat ze doet in de energiewereld. “Ik wilde iets doen waar ik blij van werd. Per toeval zag ik een advertentie in de krant over een workshop Stemacteur. Dat triggerde mij. Ik wist niet precies wat het was, maar het leek me interessant om een begeleidende stem te zijn bij bedrijfsvideo’s of een luisterboek in te spreken. Ik kreeg alle ruimte van mijn werkgever om deze cursus te gaan volgen. Ik vond het super leuk en wilde er een serieus vervolg aangeven. Op zolder timmerde mijn partner een gedeelte voor mij af en trok de nodige kabels. Daar ben ik begonnen met inspreken.” Veel ervaring deed ze op als nieuwslezer en verslaggever bij de lokale radio. “Daar heb ik veel meters kunnen én willen maken. Ik heb mezelf veel aangeleerd, want ik werkte daar heel zelfstandig. Door het vele doen werd ik steeds zelfverzekerder en groeide steeds meer in het vak.”

SPREKEND miranda
Zo’n zes jaar geleden begon Jansen met haar bedrijf ‘SPREKEND miranda’. Ze werkt nu nog twee dagen in de week in loondienst. Vanaf 1 januari 2025 zegt ze haar vaste werk vaarwel en gaat ze zich volledig bezighouden met haar werk als voice-over/stemacteur. “In de afgelopen jaren ben ik langzaam naar dit punt gegroeid. Het stemacteerwerk bevalt mij zo goed, dat ik er voor ga. Ik vind het een spannende stap, maar heb er ook heel veel zin in. Ik heb het bewust de wijde wereld in geslingerd, zodat er voor mij ook geen weg meer terug is.” Van luisterboek tot audiotour, van uitleganimaties tot instructievideo’s, van bedrijfsfilm tot voice-over van een prachtige documentaire over de Achterhoek. Miranda is van vele markten thuis: ze kan zakelijk, fris, enthousiast of juist stoer klinken.

Verhuizen van zolder naar achtertuin
In de achtertuin hebben haar kinderen een klein stukje speelplek voor mama moeten opofferen. Sinds kort staat er een goed geïsoleerde blokhut, geluids- en lichtdicht. Bij binnenkomst valt direct de deurmat op met haar logo. “Gekregen van familie. Hartstikke leuk!” Aan een op maat gemaakt bureau kan ze haar ingesproken teksten bewerken. In een klein hokje ernaast van een meter bij een meter, vol met zwart geluidsisolerend materiaal, vindt het echte werk plaats. Hier in haar spreekcel oftewel vocalbooth staat haar opnameapparatuur, microfoon en koptelefoon. “Je moet inderdaad niet claustrofobisch zijn, want het is niet erg ruim. Maar ik gedij hier heel goed. Ik word hier heel blij van!”, zegt ze tot slot.

Kaarten reserveren
De documentaire ‘Bespiegelingen over de Achterhoek’ zien en de voice-over van Miranda horen in het nieuwe jaar? Dat kan onder andere op 14 januari om 14.00 uur in Boogie Woogie in Winterswijk, op 21 januari om 14.00 uur in Filmhuis De Mattelier in Groenlo, op 25 januari om 20.00 uur in De Barchkerk in Barchem, op 17 maart om 14.00 uur bij DRU Industriepark in Ulft en op 24 maart om 14.00 uur wederom in Filmhuis De Mattelier in Groenlo. De voorstellingen stromen snel vol. Zie voor reserveren en verdere informatie de website.

sprekendmiranda.nl

bespiegelingenoverdeachterhoek.nl